PRZESTĘPSTWO POMÓWIENIA
PROCEDURA O POMÓWIENIE I ZNIEWAŻENIE
SPECYFICZNA PROCEDURA W SPRAWACH O POMÓWIENIE I ZNIEWAŻENIE.
Zarówno przestępstwo pomówienia, jak i znieważenia jest ścigane z oskarżenia prywatnego, co stanowi wyjątek od zasady, że organy procesowe prowadzą postępowanie i dokonują czynności z urzędu. W tym wypadku akt oskarżenia sporządzony musi zostać przez pokrzywdzonego, który następnie występuje przed sądem rejonowym w roli oskarżyciela prywatnego. Z kolei osoba, która nas pomawia uzyskuje status oskarżonego. Z uwagi na fakt, iż jest to postępowanie specyficzne i skomplikowane, warto skorzystać z pomocy adwokata, o czym była mowa powyżej. Do sprawy może również przyłączyć się prokurator, pod warunkiem, że istnieje interes społeczny w ściganiu prokuratorskim. W praktyce z takimi przypadkami mamy do czynienia niezwykle rzadko w postępowaniach prywatnoskargowych.
Masz również możliwość złożenia skargi na Policji, która w Twoim imieniu zabezpieczy dowody i prześle zgromadzony materiał do Sądu, jednak nie oczekuj zbyt wiele! Nic nie zastąpi pracy i zaangażowania adwokata, który dokładnie przeanalizuje Twoją sprawę i opracuje odpowiednią strategię działania. Organa ścigania (Policja i prokuratura) mają mnóstwo pracy w sprawach ściganych z oskarżenia publicznego i nie ma sensu absorbować ich jeszcze sprawami z oskarżenia prywatnego. Nie oczekujmy, że policjanci czy prokuratorzy będą wyręczać adwokatów i nie dziwny się, że skończyło się umorzeniem, czyli niczym. Po prostu trzeba przyjąć do wiadomości, że do ścigania pomówień i zniewag właściwy jest tryb prywatnoskargowy, a prawnikiem, który właściwie poprowadzi takie postępowanie jest adwokat a nie prokurator!
Jeśli prywatny akt oskarżenia spełnia wymogi formalne, sąd doręczy jego odpis oskarżonemu i jednocześnie zawiadomi o terminie posiedzenia pojednawczego, które zawsze poprzedza rozprawę główną w postępowaniach prywatnoskargowych. Oskarżony ma prawo złożyć pisemną odpowiedź na akt oskarżenia w terminie 7 dni. W sytuacji, gdy na terminie ww. posiedzenia nie dojdzie do pojednania stron, wówczas sąd skieruje sprawę na rozprawę główną i w miarę możliwości wyznaczy od razu jej termin.
Sprawy o pomówienie i znieważenie sąd rozpoznaje jednoosobowo, rozprawa co do zasady odbywa się ustnie i z mocy prawa jest niejawna, jednak na wniosek osoby pokrzywdzonej może odbywać się w sposób jawny. W przypadku gdy rozprawa odbywa się z wyłączeniem jawności, każda ze stron, zarówno oskarżyciel prywatny, jak i oskarżony, może przybrać tzw. “osoby zaufania”, które wyjątkowo mogą uczestniczyć w postępowaniu sądowym w charakterze publiczności. Osoby obecne na sali sądowej są zobowiązane zachować przebieg postępowania w tajemnicy, o czym zostają pouczone przez sąd. Prywatny akt oskarżenia odczytuje oskarzyciel prywatny, ustanowiony przez niego pełnomocnik lub protokoloant (wedle decyzji sądu). Warto pamiętać, że oskarżony do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego ma możliwość wniesienia przeciwko oskarżycielowi prywatnemu wzajemnego aktu oskarżenia o czyn, pozostający w związku z czynem zarzucanym oskażonemu. W tej sytuacji sąd może rozpoznać obie rozprawy łącznie.
Jeśli zastanawiasz się nad złożeniem prywatnego aktu oskarżenia, to pamiętaj, że im większą liczbą dowodów dysponujesz, tym większa szansa na skazanie oskarżonego. Dowodami mogą być np. zeznania świadków, dokumenty, korespondencja, nagrania audiowizualne, a nawe smsy czy maile.
OPŁATY W SPRAWACH PRYWATNOSKARGOWYCH.
Masz jednak szansę na zwrot uiszczonej opłaty w sytuacji:
- gdy dojdzie do pojednania Stron przed wszczęciem przewodu sądowego,
- warunkowego umorzenia postępowania,
- umorzenia postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy, znikomej społecznej szkodliwości czynu, stwierdzenia w zarzucanym czynie znamion przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego,
- zmiany trybu ścigania z powodu przyłączenia się prokuratora do postępowania wszczętego przez oskarżyciela prywatnego i zakończenia postępowania w trybie publicznoskargowym.
Adwokat dr Iwona Zielinko
